Babskie czytanie. Aleksander Dumas, „Dama kameliowa”

„Dama kameliowa” Aleksandra Dumasa (syna) to jedna z najsłynniejszych powieści miłosnych, wydana po raz pierwszy w 1848 roku. 

Opowiada o związku pomiędzy młodym prawnikiem Armandem Duval i słynną paryską kurtyzaną Małgorzatą Gautier zwaną przez paryską socjetę „damą kameliową”, bowiem pojawiała się w swej loży w teatrze zawsze z bukietem kamelii. Ich miłość jest niemożliwa i nie ma przed nią przyszłości, ponieważ Armanda zwyczajnie nie stać na utrzymywanie kurtyzany i spełnianie jej wszystkich zachcianek, a poza tym Małgorzata jest śmiertelnie chora na gruźlicę, wówczas chorobę nieuleczalną i właściwie stoi już nad grobem. Obok wątku romansowego istnieje w tym tekście mocno zaakcentowany wątek finansowy, zbliżony do tych, jakie wypełniały powieści tworzącego w tym samym czasie Honoriusza Balzaka. 

Aleksander Dumas nawiązuje w tej powieści do słynnej siedemnastowiecznej powieści miłosnej „Historia kawalera des Grieux i Manon Lescaut” Antoniego Prevosta, chociaż trochę inaczej rozkłada akcenty. Poza tym, młody autor (w chwili wydania powieści Dumas syn miał zaledwie 24 lata), zainspirowany był postacią i życiem prawdziwej paryskiej kurtyzany Marii Duplessis, która zrobiła oszołamiajacą karierę jako dama z półświatka i zmarła w młodym wieku na gruźlicę. 

Tak wyglądała Maria Duplesis według ilustracji z epoki:

„Dama kameliowa” Dumasa to jedna z najpopularniejszych powieści XIX wieku. Historia miłości i śmierci pięknej suchotnicy stała się modelem dla niezliczonych adaptacji teatralnych i filmowych, w tym także jednego polskiego filmu fabularnego („Dama kameliowa” w reżyserii Jerzego Antczaka z 1994 roku). O życiu zakochanej prostytutki opowiada m. in. libretto do opery „Traviata” Giuseppe Verdiego:

 

Czytałam już tę powieść dawno temu, jako nastolatka, ale nie zrobiła ona wówczas na mnie wrażenia ani jako powieść, ani też jako romans. Zresztą, jako młoda dziewczyna nie gustowałam w romansach na papierze, wolałam czytać wówczas powieści sensacyjne i przygodowe. 

 Być może za mało wówczas wiedziałam o epoce romantyzmu i jej prądach literackich, aby docenić w pełni jej artyzm i późniejsze znaczenie dla całej kultury europejskiej? Teraz spojrzałam na nią jak na cenny zabytek literacki, takie małe misterne cacko, które zawiera w sobie wszystko to, czego romantycy oczekiwali od miłości (uczucie łamiące konwenanse społeczne, uczucie poza grób, motywy nekrofilskie i tak dalej). Czyta się to bardzo dobrze, nie wiem, jak oryginał, ale tłumaczenie napisane jest pięknym językiem. Swój egzemplarz znalazłam w koszu z makulaturą, książka była wydana w 1975 roku i chyba nigdy nie czytana. 

Dumas Aleksander, „Dama kameliowa”, tłum. Stanisław Brucz, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1975

Źródło ilustracji: Wikipedia, File:MarieDuplessis.jpg