Słodko-gorzkie radzieckie melodramaty filmowe, reż. Emil Lotianu

Obejrzałam dwa piękne filmy radzieckie z lat 1970., hity kinowe tamtych czasów: „Tabor wędruje do nieba” i „Dramat na polowaniu” w reżyserii Emila Lotianu.

Pamiętam, że w latach 1970. ludzie niezbyt chętnie chodzili do kina na filmy radzieckie. W tamtym czasie pożądane było raczej wszystko, co amerykańskie. Ale, aby dostać się na te właśnie filmy, od początku były kolejki. „Tabor wędruje do nieba” grali w kolejnych bydgoskich kinach przez parę miesięcy i zawsze na sali były komplety.

 „Tabor wędruje do nieba” to piękna, baśniowa filmowa opowieść o Cyganach. Rzecz dzieje się na przełomie XIX i XX wieku gdzieś na Bukowinie. Główny bohater Zabar to koniokrad, który „kochał konie, kochał kobiety, ale jeszcze bardziej kochał wolność”. W czasie jednej ze złodziejskich wypraw austriaccy żołnierze zabijają jego kolegów, a jego ciężko ranią w plecy. Rannego Zabara znajduje w górach piękna Rada, młoda ale doświadczona cygańska wiedźma. Rada uzdrawia Zabara za pomocą ziół i magicznej energii, a potem znika. Ale Cygan jest już w niej po uszy zakochany. A dalej płynie już opowieść o miłości i śmierci, wolności i niewoli, wierności i zdradzie - przepełniona melodyjną cygańską muzyką. 

Film jest adaptacją dwóch opowiadań Maksyma Gorkiego pt. „Makar Czudra” i „Starucha Izergil”, których akcja została przez reżysera przeniesiona z Mołdawii na teren Austrii. Zabara zagrał przystojny mołdawski aktor Grigore Grigoriu, zaś w Cygankę Radę wcieliła się piękna Swietłana Toma, radziecki symbol seksu epoki breżniewowskiej, prywatnie kochanka i muza reżysera tego filmu. 

Emil Lotianu porzucił później ją na rzecz kilkanaście lat młodszej Galiny Bielajewej, która brawurowo zagrała główną rolę w filmie „Dramat na polowaniu” z 1978 roku, adaptacji krótkiej powieści Antona Czechowa pod tym samym tytułem. Jest to historia pięknej, młodziutkiej Olgi, córki szalonego leśniczego, która marzy o tym, by zostać bogatą damą. Dziewczyna pragnie wyrwać się z biedy, wychodząc za mąż za starego szlachcica. Wokół jednak kręcą się jego znajomi i wszyscy kochają się w Oldze. Ona zaś nie kocha męża, lecz darzy uczuciem najmłodszego ze swych wielbicieli. Kiedy jednak okazuje się, że jest on biedny, porzuca go na rzecz wesołego hrabiego Karniejewa. 

Oba filmy opowiadają melodramatyczne, wzruszające historie o miłości, ale największą ich zaletą są wspaniałe zdjęcia zrealizowane w malowniczych plenerach, a także piękna, trafiająca do serca muzyka. 

Dla polskich miłośników Kresów wschodnich ciekawostką może być fakt, że sceny miejskie w „Taborze…” kręcone były na terenie Kowna i Wilna, bo właśnie tam znalazł reżyser scenerię i klimat typowe dla miasteczek galicyjskich z końca XIX wieku. To po ulicach tych miast jeździł w szalonym pędzie pojazd kresowego magnata, którego zauroczyła piękna Cyganka z wędrownego taboru… 

Oba filmy są dostępne na YT. Udostępnia je wytwórnia filmowa „Mosfilm”, w której zostały wyprodukowane.

 „Tabor wędruje do nieba”, reż. Emil Lotianu, ZSRR, 1975

„Dramat na polowaniu”, reż. Emil Lotianu, ZSRR, 1978