Два бойца (Dwaj żołnierze) – film radziecki z 1942 roku

Obejrzałam wczoraj film radziecki z 1942 roku pod tytułem „Dwa bojca” (Dwaj żołnierze) i jestem pod wrażeniem! Obraz zrobiony w ciężkich wojennych warunkach, w Taszkiencie, ale jak zrobiony! Klękajcie narody! Jak to zostało zagrane! Jak świetnie nakręcono sceny batalistyczne! A wspaniała gra Marka Berensa zasługuje po prostu na Oskara! Jestem pełna podziwu, jak nowocześnie grał ten aktor przeszło 70 lat temu. 

Film „Dwaj żołnierze” nakręcono na podstawie powieści Lwa Sławina „Moi ziemliaki”. Historia opowiedziana w nim jest prosta. Jest rok 1941. Front pod Leningradem, ciężkie walki z Niemcami, dwóch kumpli Arkadij i Sasza zaprzyjaźnia się w okopach. Arkadij grany przez Marka Berensa to „odessita”, taki trochę cwaniak z Odessy, bystry, żywy i obdarzony talentem muzycznym. To właśnie on wykonuje w tym filmie słynne dwa hity: słynną „Ciemną noc” (Tjomnaja nocz, Tolka puli swiestjat po stepi, Tolka wietier gudit w prowodach, Tolka zwiezdy miersajut)

 i piosenkę o Kostii z Odessy (Szałandy połnyje kefali, w Adessu Kostja prowadił, i wsje biendiużniki wstawali, kogda w piwnuju on wchodził).

Sasza jest trochę spokojniejszy i powolniejszy. W czasie przepustki prowadzi Arkadija do znajomej dziewczyny Tasi, która mieszka w Leningradzie. Przebojowy Odessita zawraca Tasi w głowie swoimi piosenkami, potem w okopach naśmiewa się przed kolegami z Saszy. Później Sasza zostaje ranny. Dalej już nie opowiem, co było, ale wyznam, że było „i smieszno, i straszno”, a przede wszystkim wzruszająco. Na końcu łezka w oku mi się zakręciła. 

Oglądałam ten film i zastanawiałam się,  jak Rosjanie to robią, że naciskają pedał z napisem „patos” do końca, a mimo to nie są w tym śmieszni. Ich patriotyzm jest szczery i prawdziwy. Powie ktoś, że ten film to radziecka wojenna propaganda. Cóż, może i propaganda. Przecież film powstał w czasie wojny i miał być pokazywany żołnierzom na froncie, by ich zachęcać do boju. Ale – że się powtórzę – jest to zrobione genialnie. Naprawdę, genialnie! 

Jeszcze coś mi się nasunęło. Kto zna trylogię Paulliny Simons „Jeździec miedziany” o miłości w oblężonym przez Niemców Leningradzie – powinien zwrócić uwagę na ten film. Mam wrażenie, że Simons wykorzystała u siebie pewien schemat fabularny, który występuje w „Dwóch bojcach”, chodzi o trójkąt miłosny bohaterów i pewien układ emocjonalny pomiędzy nimi. 

Obejrzałam ten film w ramach mojej prywatnej akcji Rok Rosji w Polsce.  

Два бойца (Dwaj żołnierze), film fabularny, ZSRR 1942, reż. Leonid Łukow